آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی؛ بررسی مفهوم «عدالت

چکیده:
تحقق عدالت در عرصه‌ی اجتماعی و زندگی بر مدار آن، همواره یکی از مهمترین آرمانهای زندگی بشر بوده است. همه‌ی حکومت‌ها برای بقا و دوام حکمرانی خویش نیازمند توجه به موضوع عدالت بوده‌اند و اندیشه‌ها، ادیان و مکاتب گوناگون نیز در پی تبیین و تفسیر این اصطلاح برآمده‌اند. این در حالی است که در طول تاریخ دانشمندان متعددی، در حوزه‌های معرفتی گوناگون، از زاویه‌ی دید خویش به این موضوع نگریسته و تعاریف و مبانی متعدد و بعضا متفاوتی را برای آن بیان نموده‌اند. از همین رو مطالعه و بررسی مفهوم عدالت و یافتن مبانی آن در حوزه‌ی حقوق عمومی امری ضروری تلقی می‌گردد.
به نظر می‌رسد مقصود از عدالت در حوزه‌ی حقوق عمومی اعطای استحقاق‌های حقوقی به همه‌ی افراد صاحب حق است و بر این اساس مفهوم عدالت از انصاف، قسط و مساوات بازشناخته می شود. عدالت قابل تقسیم به عدالت در حوزه‌ی الهی و انسانی است. عدالت اجتماعی ذیل مفهوم عدالت انسانی قرار می‌گیرد و به عدالت توزیعی یا معاوضی و عدالت جزایی تقسیم می‌گردد. عدالت در اندیشه‌ی فقهی و حقوقی دارای مبانی متعددی است. عدالت در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاه بسیار مهمی است و قانون اساسی ایران به لزوم رعایت عدالت در حوزه‌های گوناگون عدالت قضایی، عدالت اجرایی، عدالت اقتصادی و … اشاره دارد.
واژگان کلیدی: عدالت، عدالت ورزی، مساوات، قسط، حکومت اسلامی.