علی بهادری جهرمی
سوم نوامبر آغاز «حکمرانی بدتر»
یادداشت || روزنامه جوان || مورخ ۱۳۹۹/۰۸/۱۴
علی بهادری جهرمی، حقوقدان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس؛ رئیس مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه
دموکراسی امریکایی با مشارکت بی‌سابقه دچار چالش جدی شده است. تا صبح یک روز قبل از انتخابات گزارش‌های میدانی از امریکا نشان می‌داد مردم این کشور با ثبت یک رکورد مشارکتی در انتخابات زودهنگام، بیش از ۹۵ میلیون رأی به صندوق‌ها ریخته‌اند، اما این رکورد به‌جای ارتقای وضعیت مدنی در ایالات متحده، به طرز عجیبی موجب هرج و مرج شده است: تقریباً تمام نظرسنجی‌ها جو بایدن را پیروز انتخابات می‌داند، اما دونالد ترامپ مهیای جشن پیروزی می‌شود! به دنبال این وضعیت طرفداران این دو نامزد هنوز انتخابات به طور کامل تمام نشده بود، برای هم خط و نشان میدانی می‌کشیدند.
هفته پیش هم یک نظرسنجی معتبر امریکایی اذعان کرد اکثر مردم امریکا نتایج انتخابات این کشور را، هرچه که باشد، نخواهند پذیرفت. همین هفته گذشته هم بود که ترامپ صراحتاً رقیب انتخاباتی‌اش را در صورت پیروزی در انتخابات به ترور تهدید کرد. اردوکشی‌های انتخاباتی این روز‌ها در امریکا به یک معضل جدی تبدیل شده است. این مسئله در کنار تجارت آزاد اسلحه در امریکا، بیم جانی را به طور فزاینده‌ای در میان شهروندان امریکایی افزایش داده است. از طرف دیگر، رسانه‌های امریکایی گزارش کرده‌اند که مردم ایالات متحده از واهمه جنگ‌های شهری پساانتخاباتی در حال رفتن به نقاط امن بیرون از شهر‌ها هستند یا اینکه در شهر‌ها برای خود سنگرسازی می‌کنند؛ همه این‌ها یعنی انتخابات امریکا در حال تبدیل شدن به یک جنگ تمام عیار است!
میزان مشارکت ۶۵ درصدی امریکایی‌ها در انتخابات زودهنگام، در یک قرن اخیر بی‌سابقه است، اما این میزان از مشارکت تاریخی، نه تنها کمکی به ارتقای وضعیت مدنی در ایالات متحده نکرده، بلکه هم مردم و هم مسئولان این کشور را بیش از پیش نگران کرده است. این مشارکت، ارتش امریکا را در حالت آماده‌باش قرار داده و مسئولانی، چون فرماندار کالیفرنیا را واداشته است تا صریحاً اعلام کند در حال آماده شدن برای هرج و مرج‌های پساانتخاباتی است.
ایرادات دموکراسی این‌چنینی حتی صدای نظریه‌پردازان امریکایی را هم درآورده است. آن‌ها دیگر با اغماض می‌توانند از این مدل دموکراسی دفاع کنند. چالش‌های اقتصادی و اجتماعی هم که به معادله انتخابات اخیر امریکا اضافه شود، دموکراسی امریکایی را با پرسش‌های بنیادین مواجه می‌کند. این نحوه از حکمرانی با گذشت قریب به دو قرن، در نهایت نتوانسته است حتی اوضاع داخلی خود امریکا را سامان دهد. انتخابات ۲۰۲۰ امریکا، به اذعان خود امریکایی‌ها تبلور نقصانی بزرگ در شیوه حکمرانی مبتنی بر آموزه‌های لیبرالیستی است. ممکن است حتی پس از روز انتخابات، امریکا چند روزی اغتشاش داخلی را تجربه کند و دوباره اوضاع آرام شود، اما وضعیتِ تاکنون پیش‌آمده را نمی‌توان به کلی نادیده گرفت. خسارات گفتمانی و اجتماعی همین دو سه هفته اخیر در امریکا، زنگ خطری جدی را در این کشور و سایر کشور‌هایی که شیوه حکمرانی را از امریکا الگوبرداری کرده‌اند، به صدا در آورده است. رقابت‌های انتخاباتی در امریکا به دعوا‌های رسمی و میدانی تبدیل شده است و صندوق رأی که قرار بود نماد دموکراسی بی‌بدیل غربی باشد، حالا به شاقولی برای جنگ خیابانی تبدیل شده است.
نحوه انتقال قدرت در امریکا، حالا یک چالش اساسی است که حل آن بازبینی بنیادین در نظریه‌ها و روش‌های حکمرانی امریکایی را می‌طلبد. تجربه انتخابات سوم نوامبر در امریکا، نقصان دموکراسی غربی را پیش از پیش مبرز کرده است. دیگر به سختی می‌توان گفت «دموکراسی یک شیوه حکمرانی بد در مقایسه با شیوه حکمرانی بدتر است». اندیشمندان علوم سیاسی و حقوق اساسی امریکایی اکنون با این مقوله درگیر شده‌اند که دموکراسی موجود غربی احتمالاً یک شیوه حکمرانی «بدتر» است.
