قانون در کنار حمایت مردم، محدودیت‌هایی نیز برای آن‌ها ایجاد می‌کند. افراد یک جامعه باید بتوانند در کنار شناخت محدودیت‌ها، با حقوقی که قانون برای آنان در نظر گرفته است، به خوبی آشنا شوند. برخی از این حقوق، قواعد رفتار افراد جامعه با یکدیگر را معین کرده و برخی دیگر رابطه مردم و دولت را تنظیم می‌کند. مردم نه به عنوان یک حقوقدان، بلکه به عنوان موضوع بسیاری از حقوق مندرج در قوانین باید در حد ممکن با حقوق خود آشنایی پیدا نمایند.
قانون اساسی به عنوان مادر قوانین، بنیادی‌ترین حقوق ملت را مشخص نموده است. متأسفانه در کشور ما مردم خود درصدد آشنایی با ابتدایی‌ترین حقوق خود نیستند و طبیعتاً در شرایطی که مردم کشور ما با قانون اساسی که قانونی نسبتاً موجز و مختصر است تا این حد بیگانه هستند، طبیعتاً آشنایی با قوانین دیگر که به حقوق جزئی‌تر افراد اشاره دارد، محلی از اعراب نخواهد داشت؛ به همین جهت این کتاب بر آن است تا در کنار ارائه مطالبی جهت آشنایی با حقوق بنیادین ملت به زبان ساده، حقوق را به نحو کاربردی ارائه دهد.
بخش نخست کتاب حاضر با معرفی انواع دعاوی قابل طرح در فصل اول و انواع محاکم و فرآیند رسیدگی و اعتراض به آن‌ها در فصل دوم آغاز می‌شود. در بخش دوم با عنوان حقوق شهروندی کاربردی، تعدادی از اصول قانون اساسی و مواد قانونی که با حقوق ملت و حقوق شهروندی مرتبط هستند، انتخاب و ذیل آن‌ها توضیحاتی برای درک بهتر آن‌ها ارائه شده است. در بخش سوم مطالبی در مورد جرم و مجازات در قالب حقوق کیفری کاربردی ارائه می‌گردد و برای تعدادی از جرایم نیز تعریف ارائه شده است. دو فصل نخست بخش چهارم حاوی پاره‌ای از اصطلاحات پرکاربرد امور مدنی و کیفری در علم حقوق است.در فصل سوم از بخش چهارم، تعدادی از قوانین پرکاربرد نظام حقوقی ایران در حوزه‌های مختلف برگزیده و شرح داده شده است. در بخش پنجم، مهم‌ترین دلایلی که برای اثبات یک ادعا در محاکم قابل استفاده است و در علم حقوق به آن‌ها «ادله اثبات دعوا» اطلاق می‌شود، با توضیحی مختصر ارائه شده است.
