اثر حاضر مجموعه مقالات منتخب دومین همایش از سلسله همایش ها با هدف بازخوانی آیین دادرسی در جمهوری اسلامی ایران، بازخوانی ساختار قوه قضاییه در ایران از منظر فقه و حقوق، فهم اصول و بایسته های قاضی و قضاوت در حکومت اسلامی و ارزیابی وضعیت کنونی نظام قضائی با ارائه راهکارهایی برای برون رفت از ضعف های موجود و تقویت نقاط مثبت، می باشد. این اثر در چهار بخش و در قالب بیست مقاله به شرح زیر منتشر شده است.
بخش اول با عنوان «بایسته های قضا و قضاوت در نظام اسلامی»، شش فصل نخست کتاب را شامل می شود که به ترتیب در مورد اعتبار ادله نوین اثبات جرم در فقه امامیه؛ بایسته های گزینش قضات در حکومت اسلامی؛ اخلاق عدالت کیفری، با تأکید بر اخلاق حرفه ای قضاء: رهیافتی اسلامی؛ جرم انگاری در پرتو نظریه مقاصد کلان شریعت؛ عدالت ترمیمی در نظام قضایی اسلام؛ اصل یکصد و شصت و هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ اجرای فتوا، خلاءهای تقنینی، راهکارها بحث می نماید.بخش دوم با عنوان «راهکارهای تحقق عدالت قضایی»، فصول هفتم تا یازدهم کتاب حاضر را در موضوع هایی با عناوین موانع و راهبردهای سازمانی تحقّق عدالت قضائی در ایران؛ چالش های نظام حقوقی ایران برای تبعیت از اصل اقتضای تعقیب کیفری؛ امکان سنجی استقلال بودجه ای قوه قضاییه «با نگاهی به مشروح مذاکرت قانون اساسی»؛ بایسته های ناظر بر جایگاه و حقوق بزه دیده در تحقق عدالت قضایی مطلوب (آسیب شناسی وضعیت موجود)، و جلوه ها و آثار عمل گرایی کیفری در نظام قضایی ایران مورد بحث و بررسی قرار داده است.
بخش سوم با عنوان «آسیب شناسی ساختار و آیین دادرسی اداری در ایران»، در چهار فصل به ترتیب در مورد نگرشی بر صلاحیت نظارتی دیوان عدالت اداری بر مقررات اجرایی ؛ بررسی اصول دادرسی منصفانه در آیین دادرسی دیوان عدالت اداری؛ آیین دادرسی در هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری با نگاهی براصول دادرسی منصفانه؛ و عدالت اداری از منظر نظارت قضایی بر اعمال اداری به بحث و بررسی پرداخته است.بخش چهارم با عنوان «موانع دادرسی و راهکارهای رفع آن»، در پنج فصل به ترتیب در مورد موضوع های همچون علل قانونی اطاله دادرسی در دعاوی مدنی و راهکارهای اصلاح آن؛ اطاله دادرسی و نقش آن در هنجارشکنی اجتماعی؛ راهکارهای کاهش اطاله دادرسی کیفری؛ علل اطاله دادرسی و راهکارهای رفع آن؛ و راه های کاهش اطاله دادرسی در دعاوی مدنی، به بحث و بررسی پرداخته است.
